Dwa ruchy Nabokowa

18 lipca 2018
Marek Penszko

 

Władimir Nabokow miał kilka słabości. Najbardziej znanymi, obok predylekcji do młodych nastolatek (w kontekście literackim), były motyle i szachy. Dziewczęta i motyle to nie moja broszka, ale szachy niestety tak. Napisałem „niestety”, bo to szczególny rodzaj gimnastyki szarych komórek, który wielu amatorom łamania głowy nie leży. Ale trudno, od czasu do czasu będę do niego powracał w lekkiej formie, choćby po to, by konik z logo Łamiblogu był zadowolony.

Nabokow chętnie grywał w szachy, ale ze szczególnym upodobaniem układał zadania szachowe. Większość z nich powstała w latach 60. i była zamieszczana w angielskich gazetach i czasopismach (m. in. Sunday Times, Evening News, New Statesman). Kilkanaście znalazło się w wydanej w 1969 r. książce „Poems and Problems” – osobliwej, bo zawierającej obok diagramów 53 utwory poetyckie. Z tej publikacji pochodzi poniższa dwuchodówka.

Przypominam: zaczynają białe, potem ruch wykonują czarne, a następnie białe matują czarnego króla.
Rozwiązanie jest wielowariantowe, tzn. właściwy pierwszy ruch białych jest jeden jedyny, ale czarne mają kilka możliwych odpowiedzi. Po każdej z nich białe mogą wykonać matujące posunięcie. Wskazanie wszystkich wariantów to wyższa szkoła jazdy. Na ocenę dostateczną wystarczy zrobić jak należy pierwszy ruch.

A osobom, którym łamańce szachowe nie podejdą, proponuję szkolne zadanie domowe.

Zatelefonowała do mnie znajoma pani matematyk (wykładowczyni na wyższej uczelni) z prośbą o pomoc. Chodziło o rozwiązanie zadania, z którym zjawił się u niej wnuczek, uczeń trzeciej klasy podstawówki. Zadanie było niby szkolne, ale nie dopytałem, czy z podręcznika, czy podane przez nauczyciela. Szkopuł w tym, że miało formę Mensowej łamigłówki, a w takich przypadkach wyższa matematyka bywa bezradna. Podany jest ciąg liczb ustawionych zgodnie z pewną zasadą. Jednej liczby w nim brakuje – zastąpiona jest wielokropkiem. Należy uzupełnić ten brak, odkrywając oczywiście zasadę rządzącą ciągiem:

12, 7, 9, 10, 6, 13, …, 16, 0, 19

Uporałem się z tą łamigłówką dość szybko, ale tylko dzięki temu, że pamiętałem do kogo była pierwotnie adresowana. A ile czasu zajmie to Państwu?

PS Poprawiony diagram (dodany pion na h3) 19.07, 13:00