Oksymoron

25 czerwca 2009
Marek Penszko

Od dawna jestem fanem profesora Jana Miodka oraz mam słabość do ciekawostek językowych – gramatycznych, stylistycznych, słowotwórczych, etymologicznych itp. Z reguły takie ciekawostki wiążą się z rozstrzyganiem jakichś problemów dotyczących np. poprawności językowej lub pochodzenia słów, a więc temat jest także trochę łamigłówkowy. W programie „Słownik polsko@polski” (TVP Polonia, polecam) profesor Miodek, odpowiadając na pytania telewidzów, w gruncie rzeczy podaje rozwiązania zagadek.

W określeniu „krzyżówka liczbowa”, które pojawiło się w poprzednim wpisie, też tkwi swego rodzaju ciekawostka językowa, choć niełatwo ją zauważyć. Jest nią wewnętrzna sprzeczność, swoisty paradoks. Krzyżówka to z definicji zagadka słowno-literowa, więc przydawka „liczbowa” kłóci się z tą definicją. Zestawienie nie razi ze względu na wieloznaczność „krzyżówki” (efekt przecinania się lub łączenia dwu lub więcej elementów) oraz dlatego, że brak w nim „słowności”. W większości języków „słowność” lub „literowość” krzyżówki zawarta jest w nazwie (Crossword, Mots croisés, Kreuzworträtsel, Cruciverba, Crucigrama). Gdy litery są zastąpione cyframi, wystarczy słowo wymienić na liczbę (Crossnumber, Nombres croisés, Kreuzzahlrätsel itd.) i wszystko gra. Chyba tylko w jednym języku pojawia się liczba, a nie znika słowo, czyli określenie łamigłówki po przetłumaczeniu brzmiałoby mniej więcej tak: „liczbowa krzyżówka słowna”. Jaki to język? Wbrew pozorom zagadka jest nietrudna. Prostsza niż poniższe mini-krzyżówki.

W każdy diagram należy wpisać dziewięć różnych cyfr.

MINI 1

Poziomo:
A) kwadrat sumy cyfr C
E) 7 x D

MINI 2

Poziomo:
A) 24
C) 2
D) 6
Pionowo:
A) 3
B) 8
Wypadałoby jeszcze ujawnić, co oznaczają liczby-objaśnienia. Postanowiłem jednak sprawdzić, czy ktoś z główkołamaczy sam na to nie wpadnie. Podpowiem tylko, że wszystkie objaśnienia dotyczą tej samej cechy odgadywanej liczby. Jeśli nikomu z Państwa nie uda się rozszyfrować tej dodatkowej zagadki, uzupełnię zadanie za dni parę.

PS Zwycięzcą zabawy konkursowej z poprzedniego wpisu jest osoba, która nadesłała rozwiązanie jako dziesiąta w kolejności, czyli Adrian922. Gratulacje! Zwycięzcę proszę o wybór nagrody (gra lub książka) i podanie adresu, pod który powinna być wysłana. Informacje te proszę przesłać jako komentarz do tego wpisu (nie będą ujawnione, chyba że zwycięzca o to poprosi).