W kółko sudoku

7 stycznia 2008
Marek Penszko

Jak swego czasu zapowiadałem, gdybym został ministrem edukacji, wprowadziłbym do szkół gry logiczne, ze szczególnym uwzględnieniem szachów. Póki co zanosi się na to, że mojej obietnicy dotrzymają inni. W każdym razie sprawy zaczęły się toczyć w dobrym kierunku – galicyjscy sojusznicy Łamiblogu w grudniu powołali do życia Podkarpacką Akademię Szachów. W blisko tysiącu szkół tego regionu mają powstać szkółki szachowe – przy wsparciu finansowym Europejskiego Funduszu Społecznego. Głównym inicjatorem przedsięwzięcia jest podkarpacki kurator oświaty Maciej Karasiński. Na podanej stronie warto zwrócić uwagę na wykaz: „Czego szachy uczą, co kształtują i rozwijają”. Lista mocnych argumentów za grą jest pokaźna, nawet jeśli uznać, że niektóre dotyczą tego samego, tylko są w różny sposób sformułowane.

Druga sprawa, do której na chwilę powracam, jest lżejszego kalibru. Pisząc o grze Connect Four stwierdziłem, że zamierzam rzucić wyzwanie mistrzyni tej gry Beyonce Knowles, która poza tym jest osobą urodziwą i rozśpiewaną. Przeczytawszy mój wpis, gwiazda wzięła się solidnie do treningu, o czym świadczy internetowy news, dotyczący serii sparingowych pojedynków z raperem Kanye Westem. Z przedstawionego na zdjęciu finału jednej z rozgrywek można by sądzić, że przeciwnik nie był jednak zbyt mocny.

Wśród koneserów sudoku wciąż modne są zadania stanowiące połączenie sudoku z innymi rodzajami łamigłówek. Mistrz świata Thomas Snyder przygotowuje do druku zbiór Battleship sudoku. Kilka innych sudokowych „mieszańców” przedstawię bliżej przy innej okazji. Tymczasem parę słów o odmianie mocno zakręconej – w przenośni i dosłownie, która cieszyła sie powodzeniem właściwie tylko w Wielkiej Brytanii. Chodzi o…

Sudoku koliste

 Sudko_1.JPG

Dziesięć różnych cyfr – od 0 do 9 – powinno znaleźć się w dziesięciu polach na każdym pierścieniu oraz w każdej parze sąsiednich wycinków 5-polowych.

Odmiana ta stanowiła w latach 2005-2006 łamigłówkową wizytówkę dziennika The Sunday Telegraph. To chyba jedyny wariant sudoku, do wymyślenia którego przyznał się matematyk z profesorskim tytułem, Peter Higgins, wykładowca University of Essex, specjalista w dziedzinie struktur algebraicznych.

Okrąglak pojawiał się też w innych krajach, zwykle z nieco zmodyfikowanymi regułami i pod hiszpańską nazwą ensaimada (skąd takie określenie? – oto zagadka dla… smakoszy), ale nigdzie się nie przyjął. Dlaczego przypadł do gustu wyspiarzom – trudno powiedzieć. Może są bardziej odporni na zawroty głowy, a może mają szczególny sentyment nie tylko do rozrywek umysłowych, ale także do kół. Są wszak „twórcami” kręgów zbożowych.

W minionym roku inne koła znalazły się wśród zadań na krajowych eliminacjach do 2 Mistrzostw Świata w Sudoku – w Rosji i w Słowacji. Oba przedstawiam poniżej. Z rozmiarów nietrudno odgadnąć, które zadanie skąd pochodzi. Mniejsze to Tarcza, większe Ring.

Sudko_2.jpg 

Tarcza
Do pól należy wpisać cyfry od 1 do 6. Wszystkie powinny występować na każdym pierścieniu i w każdym jednokolorowym obszarze. W stykających się (także rogami) polach cyfry powinny być różne.

Ring
Każde trzy kolejne sektory 3×9 tworzą klasyczne sudoku. Kolisty diagram jest więc zlepkiem zachodzących na siebie dziewięciu zgiętych tradycyjnych diagramów.

Mam wrażenie, że Ring to nie tylko sudo-, ale także sado-ku. Umieściłem to zadanie, bo może ktoś z Państwa będzie miał ochotę doświadczyć, jak męczą się najlepsi. Uczestnicy 2. Mistrzostw Świata zmagali się później z innym Ringiem, zdecydowanie trudniejszym, w diagramie którego ujawniono znacznie mniej cyfr. No cóż, podobno im przeszkoda trudniejsza do pokonania, tym większą przyjemność sprawia uporanie sie z nią.