Zebra

Bardzo dawno nie pisałem o szachach bajkowych, czyli dziale kompozycji szachowej adresowanym raczej do miłośników łamania głowy w ogóle, niż do szachistów. A jeżeli już, to do szachistów z fantazją, którym ortodoksyjna gra się przejadła. Poza tym szachy bajkowe to dobre antidotum na rzeczywistość, która jest coraz mniej bajkowa.

W głosowaniu na najbardziej lubianą figurę szachową bez wątpienia zwyciężyłby skoczek. Porusza się w oryginalny sposób, więc wśród figur bajkowych ma wielu naśladowców. Jeśli ruch konika oznaczymy jako [1,2], czyli jedno pole w wierszu plus dwa w kolumnie (albo odwrotnie), to wielbłąd skacze [1,3], żyrafa – [1,4], zebra – [2,3], antylopa – [3,4]. Nie ma kuzynów konika z ruchami [1,5] i [2,4] – łatwo zgadnąć dlaczego; bardzo rzadko w zadaniach pojawia się flaming [1,6]. Najpopularniejszy z tej rozskakanej menażerii jest dromader, ale tym razem po znajomości wystąpi figura najbliższa skoczkowi, bo z rodziny koni(k)owatych.

Zebra nie pojawia się oczywiście na szachownicy live, choć zdarzają się ekstrawaganckie komplety królewskiej gry ze skoczkiem w paski. Taki okaz zdobi także okładkę albumu amerykańskiej grupy hardrockowej Zebra – w Polsce mało znanej, choć, a może właśnie dlatego, że to dinozaury. Jednak w szachach koreańskich (janggi), występuje figura poruszająca się jak zebra, tylko że nazywa się „słoń” i – jak to słoń – nie skacze, a przesuwa się: jedno pole w bok i dwa po przekątnej w tym samym (mniej więcej) kierunku. Inaczej mówiąc, ruch kończy na tym samym polu, co zebra, ale nie może go wykonać, jeżeli na jej drodze stoi jakaś bierka.

    

Skok zebry na diagramie (oznaczana jest jako obrócony w prawo skoczek) robi wrażenie zbyt dalekosiężnego, ale jest to stworzenie bardzo zwrotne i dobrze radzi sobie także z tym, co dzieje się tuż obok niego. Pierwsze zadanie z zebrą pojawiło się w roku 1929 na łamach The Amateur Chess i odtąd brytyjska prasa szachowa jest jej szczególnie przychylna. Poniżej dwuchodówka z łamów British Chess Magazine z dwoma zebrami. Jakie posunięcie powinny wykonać białe, aby zamatować czarnego króla w drugim ruchu?

PS Na diagramie można zauważyć poza zebrami jeszcze coś dziwnego, ale proszę nie zapominać, że szachy są bajkowe.